سیاه دانه (حبه السودا)

گیاه شناسی :
سیاه دانه، شونیز بیابانی، سیاه تخمه گندم، حبه سودا، گیل نیک، علف چنگ، سیاه دانه گندم، ارکل چمن اوتی
نام انگلیسی: Corncockle - Common corncokle – wild sawager – bastard nigella
نام علمی:Agrostemma githago و nigella sativa
خانواده: Caryophyllaceae

سياه دانه حاوي 30 تا40 درصد ماده روغني و 0.5 تا يک ونيم درصد اسانس با بوي نامطبوع و قندهاي مختلف ، مواد صنعتي و ساپونوئيدي است.
سیاه دانه گرم و گیاه سیاه دانه علاوه برخواص درمانی در بیماریهای گوارشی ،تنفسی و کلیوی دارای خواص ضد تشنجی است.
گیاه سیاه دانه به دل گیاه سیاه دانه به دلیل داشتن ماده ای موسوم به تیمو کیتون در دانه های خود دارای اثر خود دارای اثرات ضدتشنجی است .نتایج آزمایشهای مختلف به عمل آمده نشان داد که گیاه سیاه دانه می تواند موجب تاخیر در زمان شروع تشنج و کاهش مدت تشنج شود. همچنين از دانه هاي آن، اثر ضدتوموري و ضدباکتري نيز مشاهده شده و ممکن است اثر ضدنفخي آن مربوط به داشتن اثر ضدباکتريايي باشد.
بيماري نفخ ، بسيار شايع است بيشتر مردم جامعه به دليل بي توجهي و رعايت نکردن رژيم غذايي مناسب و زياده روي در غذا دچار آن مي شوند.
از اسانس سياه دانه، ماده اي به نام نيژلون استخراج مي شود دانه اين گياه اثر قاعده آور، ضد کرم ، مسهل و زياد کننده ترشحات شير دارد از دانه هاي آن براي مصارف مذکور و دفع گازهاي معده و بيماري هاي نزله اي دستگاه تنفسي استفاده مي شود
خواص سیاه دانه از نظر احادیث :
 

پيامبر اكرم صلى الله عليه وسلم خبر داد كه سياه دانه درمان براى همه ي بيمارى ها است. و واژه شفا در همه حديث ها خالى از آلت تعريف (ال) همچنين با شيوهء مثبتى بكار برده شد. از اين رو اين واژه در غالب نكره است.بنا بر اين ميتوان گفت كه در سياه دانه يك قدر از شفاى هرناخوشى هست.

حضرت رضا (علیه السلام) نقل شده ا ست که :سیاه دانه شفای از هر دردی است به جز مرگ. بخصوص برای قرقرهای شکم ( صدای شکم ) و درد شکم و خصوصا اگر با عسل خورده شود سودمند است و روایت شده که برای تب یک روز درمیان و تب غالبه سه قاشق عسل و سیاه دانه بخوریدزیرا این دو نه به حرارت مایلند نه به برودت و نه به تبع( صفرا ، سوداء ، بلغم و خون ) و شفای این دو در آنهاست منبع : کتب شیعه و اسلامی

ابن سينا در كتاب قانون طب مي نويسد :سیاه دانه در مزاج، گرم است روغن سیاه دانه زگیل‏ها و خال‏ها را زدوده و در علاج لكه ‏های سفید و پیسی مؤثر است. اگر سیاه دانه را با عسل و آب تناول نمایند، درمان سنگ كلیه و مثانه است. ابن‏ سینا منافع سیاه دانه را به طور فهرست ‏وار چنین بیان می‏كند:ورم‏ها و جوش‏ها؛جوش‏ها و زخم‏های چركین؛سردردهای میگرنی و سرگیجه؛برای چشمهایی كه اشك فراوان دارند و چشم‏های ضعیف؛برای دستگاه تنفس (تنگی نفس، بلندی نفس و بیماری شبیه آسم)؛برای دستگاه‏های گوش و حلق و بینی و دهان؛انواع تب؛سياه دانه حاوي 30 تا40 درصد ماده روغني و 0.5 تا يک ونيم درصد اسانس با بوي نامطبوع و قندهاي مختلف ، مواد صنعتي و ساپونوئيدي است.